Tanım: Adı “havuç” sözcüğünün Latince’sinden gelen betakaroten, karotenlerya da karotenoidler denen bir fitonutrient ailesine aittir. Doğada, çoğunlukla turuncu ve sarı meyvelerde, sebzelerde ve koyu yeşil sebzelerde bulunan 600′den fazla karotenoid vardır. Betakaroten, ayrı tutulması ve en fazla incelenmesi gereken karotenoiddir. Betakaroten vücuda alındıktan sonra, vücut tarafından istenirse A vitaminine (retinol) dönüştürülür. Kendi başına oldukça güçlü bir antioksidandır.
Cildin güzelliğine faydaları: Betakaroten vücudunuzun yeni hücreler deri hücreleri de dahil üretmesine yardımcı olur ve vücudunuzu kansere karşı korur. Cildin kurumasını ve erken yaşlanmayı önler. Antioksidan olarak asıl rolü, Singlet oksijen serbest radikali adı verilen çok kuvvetli bir serbest radikali vücuttan arındırmaktır. Singlet oksijen serbest radikali metabolizmanın yan ürünü olarak, aynı zamanda UV ışınlarına maruz kalındığında doğal yolla üretilir. Reaktiftirve hücrelere çok büyük zararı vardır. Güneş ışınlarından kaynaklanan Singlet oksijen deri fibroblastlarınızdaki DNA’yı bozar ve bu da dışsal yaşlanmayı hızlandırır. Betakaroten vücudunuzun serbest radikaller karşısındaki en etkili savunma gücüdür. Antioksidan özelliği aynı zamanda zararlı çoklu doymamış yağ radikallerini de etkisiz hale getirir. Ayrıca iyileşmeyi hızlandırdığı gibi, akneler için de iyidir.
Bazı karotenoidler cildiniz için “gölgelik” görevi görürler. Betakaroten, cildinizi UV ışınlarının sebep olduğu serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur ve zarar görmeden daha uzun süre güneşin altında kalabilmenize imkan tanır. Birleşik Devletler Journal of Nutri-tion’ın Ocak 2003 sayısında, hap olarak alınan betakarotenin (E vitaminiyle birlikte) güneş yanığına karşı hassasiyeti azalttığı belirtilmiştir. E vitamini karotenoidlerle beraber çalışarak onların etkisini artırır. Betakaroten, iltihaba ve güneş yanığının sonucunda oluşan hücre hasarına sebep olan serbest radikalleri etkisiz hale getirir. Bu çalışma, hem doğal betakarotenin hem de hap şeklinde alınanın güneş yanığı konusunda aynı derece etkili olduğunu göstermiştir. Bilim adamları betakarotenin cilt pigmentasyonunda küçük değişiklikler yaratarak serbest radikallerin cilde vereceği zararı önlediklerine inanmaktadırlar. Daha fazla koruma istiyorsanız, E vitamini ve karotenoid hapları, güneşe maruz kalmadan 4-6 hafta öncesinde düzenli olarak alınmaya başlanmalıdır, çünkü bu besinlerin cildi yenilemesi haftalar sürer.
Eksiklik belirtileri: Erken kırışıklıklar, akne, siyah nokta, sedef, görme bozuklukları, solunum problemleri, kuru, çatlak ve kaşınan cilt, yavaş iyileşme. Betakaroten eksinliginin ilk belirtileri tavuk derişidir -boyunda, üst kol arkasında, sırtta ve omuzlarda küçük kabarıklıklar.
Önerilen günlük güzellik dozajı: 15-160mg.
Önerilen dozajı uzun süre aşarsanız cildinizin rengi betakaroten fazlalığından turuncuya dönebilir. Ama bu dozajı azalttığınızda cildinizin rengi eski haline dönecektir.
Hapı karışık karotenoidler olarak almak en iyisidir. 1990′ların ortalarında Finlandiya’da ve Birleşik Devletler’de yapılan çalışmalar betakaroten haplarının, sigara içen kişilerde akciğer kanseri riskini artırdığını göstermiştir, ancak bu çalışma sentetik betakarotenle yapılmıştır.