Sıcak havaları geride bıraktığımız bugünlerde ‘lodos’ rüzgârı ısınmaya çalışan kişilerin zehirlenmesine neden olabiliyor. Ülkemizde yanlış kullanım, ihmal ve çoğunlukla da bilgisizlik yüzünden her yıl birçok kişi kış aylarında soba zehirlenmesiyle karşı karşıya kalıyor. Kontrolsüz bir şekilde kullanılan ısınma araçlarının karbonmonoksit zehirlenmesine ve bunun beraberinde de ölüme neden olabileceğini belirten Medline Acil Sağlık Operasyonlardan Sorumlu Dr. Barış Mutluer, konuyla ilgili olarak dikkat edilmesi gerekenleri bildiriyor.
Karbonmonoksit gazı; tüp gazı, benzin, doğal gaz, gaz yağı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan ve dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Ülkemizde karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinin yaklaşık %90’ının Eylül-Mart ayları arasında ortaya çıktığını belirten Medline Sağlık Operasyonlardan Sorumlu Dr. Barış Mutluer:’’ Karbonmonoksit gazı; renksiz, tatsız ve kokusuz olması sebebiyle hissedilmesi kolay özelliklere sahip değildir. Genellikle bilinçsiz davranışlar nedeniyle kişileri uykuları sırasında yakalayan karbonmonoksit gazı, ölümle sonuçlanabilecek zehirlenmelere neden olabilir” dedi.
Zehirlenmelere ne sebep oluyor?
Türkiye’de Güneybatıdan esen lodos rüzgarı, estiği bölgenin hava koşullarından dolayı sıcak hava taşıyan bir rüzgardır. Bu durumda hem sobayı boğar hem de bacanın çekiş gücünü büyük ölçüde azaltır. Karbonmonoksit gazına maruz kalan insanların dokularına yeterli oksijen taşınamaz ve vücuttaki oksijen azalarak karbonmonoksit ile yer değiştirir. Kalp, beyin ve diğer organları çalışamaz hale gelir. Bu da hastalıklara ve en kötüsü ölümlere neden olur.
Karbonmonoksit zehirlenmesine karşı alınacak tedbirler…
Kışın soba zehirlenmelerine karşı önlemler alınması gerektiğini belirten Dr. Barış Mutluer, dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralıyor.
* Bacalar standartlara uygun olmalı ve mutlaka yalıtımlı olmalı,
* Verimli bir yanma için bacalar çatıdan en az 1 metre yukarıda olmalı,
* Soba kurulmadan borular ve baca iyice temizlenmeli,
* Kış ortasında da ikinci bir baca temizliği daha yapılmalı,
* Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli ve özellikle kömürün alındığı satıcıya çok dikkat edilmeli,
* Soba yanarken içine aşırı yakıt konulmamalı,
* Özellikle lodoslu havalarda mümkünse soba yakılmamalı, zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmelidir.
* Sönmekte olan sobaya kesinlikle tutuşması güç olan yakıt konulmamalıdır.
Zehirlenmenin genelde kendini sersemlik, baş ağrısı, yoğun yorgunluk hissi, mide bulantısı, kas koordinasyonunda zayıflama ve bilinç kaybı ile belli ettiğini söyleyen Dr. Barış Mutluer: ’’Karbonmonoksit zehirlenmesinde ateş görülmez. Ama evinizde soba gibi ısınma araçları var ise ve ateş dışında sayılan diğer belirtilerin bir veya birkaçını yaşıyorsanız ya da çevrenizdekilerin yaşadığını düşünüyorsanız; öncelikle temiz hava alabilmek için camları açın. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaştırıldığında hava yolu açık değilse hava yolu açılmalı, solunum yoksa Temel Yaşam Desteğine başlanmalıdır. Tüm bu uygulamaların doğru ve zamanında yapılabilmesi için ilkyardım ekipleri ile irtibata geçin. Ağır zehirlenmelerde yüksek dozda(%100)oksijen tedavisi uygulanmalı, kalp ve sinir sistemi fonksiyonları yakından takip edilmelidir. ” dedi.